Pytania pochodzą z książki J.Kudła Instrumenty finansowe i ich zastosowania, Warszawa 2009 a prawa autorskie do nich posiada wydawnictwo Key Text!
2.8. Co to jest prawo poboru i do czego jest wykorzystywane?
Prawo poboru to instrument finansowy dający uprawnienie do objęcia akcji nowej emisji w określonej relacji do posiadanych akcji starych po określonej cenie emisyjnej, niższej niż cena rynkowa.
Prawo poboru ma przeciwdziałać rozwodnieniu kapitału akcyjnego poprzez zaproponowanie objęcia akcji nowej emisji przez dotychczasowych akcjonariuszy. Jako że ma ono swoją wartość (wewnętrzną jak i zewnętrzną, por. opcje) a po odłączeniu od akcji podlega obrotowi, stanowi również rekompensatę dla dotychczasowych akcjonariuszy za zmniejszenie wartości akcji związane z nową emisją (powodującą większą podaż akcji -> spadek ceny).
2.9. Porównaj prawo do akcji z prawem poboru
Prawo do akcji jest instrumentem (papierem wartościowym) uprawniającym do otrzymania akcji nowej emisji już po dokonaniu subskrypcji i wpłaceniu ceny emisyjnej. Jest to papier wartościowy dla nowych akcjonariuszy, cena PDA jest zbliżona do ceny akcji, PDA znika po asymilacji PDA z akcjami zwykłymi, wysteruje tylko na GPW, zwiększa płynność i atrakcyjność inwestycji w IPO.
Prawo poboru przysługuje natomiast starym akcjonariuszom, rekompensując im utratę wartości akcji po nowej emisji i zapobiegając rozwodnieniu kapitału akcyjnego. Występują powszechnie, nie tylko na giełdzie, cena jest diametralnie różna od ceny akcji, choć z nią związana, znika po wykorzystaniu lub upływie czasu.
2.10.W jaki sposób można zapewnić objęcie emisji akcji?
a) Submisja – nabycie akcji, które nie znalazły nabywców w drodze subskrypcji przez subemitenta, zwykle banku lub innej instytucji finansowej. Subemisja może przewidywać upust cenowy dla subemitenta (submisja usługowa). Wówczas subemitent rozprowadza akcje na rynku wtórnym. Subemitent może też być inwestorem (submisja inwestorska) wówczas również obejmuje akcje, ale bez upustu i nie rozprowadza ich dalej.
b) widełki emisyjne – pozwalają na podwyższenie kapitału zakładowego w pewnym ustalonym przedziale, ustalonym przez spółkę, w zależności od popytu zgłoszonego na objęcie akcji, badanego na przykład za pomocą procesu book building
c) PDA – pozwalają na podniesienie atrakcyjności inwestycji pozwalając na szybsze wycofanie kapitału z inwestycji, co umożliwia uczestnictwo w plasowaniu akcji akcjonariuszy krótkoterminowych, szczególnie lewarowanych.
2.11. Do czego wykorzystywane są warranty subskrypcyjne?
Dwa podstawowe zastosowania:
a) motywowanie członków załogi (pracowników, menedżerów) – dla zarządu stanowi to bodziec do zwiększania wartości spółki (a więc wpływania na większą cenę rynkową), gdyż warrant opłaca się wykorzystywać tylko, jeśli cena rynkowa przekroczy cenę w nim określoną. Skłania to jednak do podejmowania większego ryzyka, co może być niebezpieczne dla spółki. Jeśli chodzi o pojedynczych pracowników, ich wpływ na wartość spółki jest niewielki. Dlatego motywowanie ich warrantami jest trochę inne, zwykle warranty wygasają po odejściu z pracy, pracownik więc stara się dobrze pracować aby zachować posadę i akumulować kolejne warranty. Takie motywowanie ma sens, jeśli spółka ma perspektywy wzrostu wartości a system oceny pracowników jest efektywny.
b) ułatwianie restrukturyzacji finansowej emitenta – polega na wydawaniu warrantów wierzycielom (zamiana wierzytelności na inny instrument finansowy) i dotychczasowym akcjonariuszom w celu pozyskania dodatkowego kapitału kiedy spółka jest zbyt zadłużona by pozyskać np. kredyt. Często taki warrant dołącza się do obligacji co rekompensuje niski kupon możliwością partycypacji we wzroście wartości firmy. Zadłużona firma wykorzystująca takie warranty musi działać na rozwojowym rynku i przedstawiać spore możliwości wzrostu.
2.12. Jakie korzyści daje emisja kwitów depozytowych?
Od strony emitenta:
Zarabianie na prowizjach i opłatach (szczególnie w przypadku emisji sponsorowanej)
Od strony pozyskującego środki:
Podwyższenie ratingu (kwity mają rating emitenta, a nie podmiotu „bazowego”)
Tańsze środki z rynków zagranicznych (ominięcie obowiązków wymaganych przez regulatora)
Zyskują dobrą opinię za granicą, prestiż i rozpoznawalność
Możliwa zwiększona płynność (brak sentymentu do kwitów depozytowych J)
Pozyskanie akcjonariuszy, którzy pozostają zwykle bierni i nie angażują się w sprawy zarządzania firmą.
2.13 Co to jest konosament i do czego jest wykorzystywany?
Konosament jest papierem wartościowym stwierdzającym fakt przyjęcia towaru do przewozu, potwierdzającym warunki umowy o przewóz (ale to nie jest umowa!) i stanowiącym tytuł własności towaru.
Wykorzystuje się go jako formę dokumentu przewozowego gdy towar jest wysyłany do odbiorcy drogą morską lub śródlądową. Konosament jest świadectwem jakości przyjętego towaru. Gdy konosament jest brudny (dirty) to zawiera wzmianki o wadach towaru lub opakowania, co może być podstawą odmowy wypłaty środków w ramach akredytywy przez bank.
2.14 Na czym polega rozdzielanie obligacji kuponowych i do czego jest wykorzystywane?
Rozdzielenie obligacji polega na jej zamienienie (stripped) na inne papiery dłużne – na przykład na dwie obligacje, jedną kuponową bez wartości nominalnej (interest only), a drugą dyskontową (principal only) czyli dającą tylko wypłatę nominału (zero kuponową). Rozdzielanie obligacji jest wykorzystywane w celu lepszego zróżnicowania profili ryzyka. Tym samym zainteresowanie emisją obligacji zgłasza znacznie większa liczba inwestorów o różnej tolerancji ryzyka i zwiększa prawdopodobieństwo objęcia całości emisji obligacji przez inwestorów.
2.16 Porównaj ze sobą obligacje zamienne i wymienne
Obligacje wymienne umożliwiają wymianę obligacji na akcje lub aktywa innych podmiotów np. spółek zależnych. Obligacje zamienne zaś umożliwiają zamianę obligacji na akcje emitenta według określonego współczynnika konwersji. Emisja obligacji zamiennych zawsze pociąga za sobą emisję warunkową akcji nowej serii z wcześniejszym wyłączeniem prawa poboru. Ewentualne objęcie akcji tej emisji prowadzi do podniesienia kapitału zakładowego. Emisja obligacji zamiennych umożliwiają pozyskanie środków odsuwając jednak w czasie rozwodnienie kapitału a jednocześnie bez konieczności wykupu obligacji/
Obligacje wymienne i zamienne mają też wiele cech podobnych. Przede wszystkim obie korzystnie wpływa na płynność spółki, gdyż emisja zapewnia pozyskanie środków, a płatność następuje w aktywach lub akcjach, czyli bez wykorzystania środków pieniężnych.
2.17 Czym różnią się euroobligacje od tradycyjnych obligacji zagranicznych?
Tradycyjna emisja obligacji zagranicznych polega na emisji obligacji w innym kraju (np.: USA) denominowanych w walucie tego kraju (dolarach, w tym przypadku są to tzw. yankee bonds). Emisja euroobligacji polega na emisji obligacji w danym kraju (np. USA) ale denominowanej w innej niż tego kraju walucie (np. japońskich jenach). Emisji euro obligacji dokonują zwykle duże międzynarodowe instytucje finansowe, podczas gdy tradycyjnej emisji często dokonują przedsiębiorstwa.
2.18 Co to jest obligacja z opcją wykupu (callable bond) i kiedy jest stosowana?
Obligacje z emitencką opcją wykupu pozwalają na wcześniejszym wykupieniu obligacji przez emitenta przez upływem terminu. Jest to sytuacja korzystna dla emitenta, gdyż pozwala na wykup obligacji o stałym oprocentowaniu w przypadku spadku stóp procentowych (wtedy alternatywne sposoby pozyskania kapitału [np.: nowa emisja obligacji o niższym kuponie] stają się relatywnie tańsze do wyemitowanych obligacji). Emitent stosuje też obligacje z opcją wykupu, kiedy przewiduje poprawę swojej wiarygodności. Wówczas emisja nowych obligacji powinna być tańsza, gdyż inwestorzy ponoszą mniejsze ryzyko kupując obligacje bardziej wiarygodnego podmiotu. W tym przypadku wykup jest korzystny również w przypadku obligacji o zmiennym oprocentowaniu.
Obligacja z opcją wykupu jest niekorzystna dla inwestora, dlatego powinna oferować względnie wyższy kupon/nominał.
2.19 Czym różnią się: obligacje zamienne, obligacje z prawem pierwszeństwa i obligacje z warrantami?
Obligacje zamienne pozwalają na zamianę obligacji bezpośrednio na akcje, natomiast obligacje z prawem pierwszeństwa i obligacje z warrantem subskrypcyjnym pozwalają jedynie na nabycie akcji emitenta z pierwszeństwem przed innymi nabywcami. Wymaga to więc dokonania dodatkowej płatności. W momencie emisji obligacji z prawem poboru i obligacji z warrantami nie dokonuje się warunkowej emisji akcji emitenta, więc w przypadku obligacji z prawem poboru, prawo to może być zrealizowane tylko w przypadku nowej emisji akcji. [Obligacje w warrantem są często wykorzystywane w przypadku finansowania mezzanine, czyli finansowania w zamian za przyszłe zyski spółki.]
2.20 Co to jest obligacja zamienna i w jaki sposób jest wykorzystywana?
Obligacja zamienna (konwertywa) uprawniają do nabycia akcji emitenta, podwyższających dotychczasowy kapitał akcyjny przez przeznaczenie wartości obligacji na kapitał akcyjny według określonej relacji. Zamiana zależy od wyboru inwestora (chyba że mamy do czynienia z tzw. obligacją mandatową – wtedy przymusowo). Emisji musi towarzyszyć warunkowa emisja akcji (w liczbie takiej, żeby wszystkie obligacje mogły być na nie zamienione). Obligacja zamienna musi posiadać kupon (w Polsce)
Dzięki obligacji zamiennej można szybko pozyskać kapitał, jednocześnie odsuwając w czasie objęcie akcji nowej emisji i nie podlegając obowiązkowi spłaty nominału. Jest to szczególnie przydatne, gdy cena rynkowa akcji emitenta jest niska i kapitał pozyskany z emisji akcji byłby w tych warunkach niewielki. Inwestorom opłaca się zamienić obligacje na akcji tylko wtedy, gdy cena rynkowa wzrośnie, co zapewnia spółce objęcie akcji po z góry określonej cenie. Opóźnia to również rozwodnienie kapitału akcyjnego. Są również stosowane ze względów podatkowych. Koszty obsługi obligacji można wliczyć w koszty uzyskania dochodu – podczas gdy wypłacanych dywidend - nie. Co więcej, obligacja zamienna może wypłacać relatywnie niższe odsetki, gdyż inwestor uzyskuje dodatkową korzyść w postaci możliwości konwersji.
2.21 Co to jest obligacja przychodowa i w jaki sposób jest wykorzystywana?
Obligacja przychodowa to obligacje dające prawo do części przychodów lub majątku uzyskanego dzięki emisji obligacji. Emitowane są przez podmioty prowadzące działalność w zakresie użyteczności publicznej (np.: jednostki samorządu terytorialnego, ich związki, spółki kontrolowane przez jednostki samorządu terytorialnego, koncesjonariusze realizujące autostrady).
Odpowiedzialność emitenta jest ograniczona do wartości przychodów lub majątku powstałego w wyniku finansowania przedsięwzięcia lub przedsięwzięć.
Wykorzystywane są zwykle do finansowania inwestycji infrastrukturalnych wymagających dużych nakładów i zmierzających do realizacji zadań użyteczności publicznej, a które w przyszłości będą przynosić przychody (np.: rozbudowa sieci wodociągowej, zakup taboru telekomunikacyjnego).
2.22 Czym się różnią obligacje oszczędnościowe od hurtowych?
Obligacje oszczędnościowe to rodzaj obligacji skarbowych detalicznych, a więc oferowanych wyłącznie osobom fizycznym. Nabyć je można za pośrednictwem agenta emisji banku PKO BP. Ich nominał wynosi 100 zł. Nie mogą być przedmiotem obrotu i mogą być umorzone tylko w punktach PKO BP.
Obligacje hurtowe są natomiast oferowane za pośrednictwem NBP. Który organizuje na nie przetargi dwa razy w miesiącu (zwykle środy). Nabywać je mogą tylko Dealerzy Skarbowi Papierów Wartościowych oraz Bank Gospodarstwa Krajowego. Ich nominał wynosi 1000 zł. Są one notowane w obrocie wtórnym na rynku BondSpot (dawniej MTS-CeTO – do września 2009). 
